به گزارش خبرگزاری مهر، حامد اختیاری در تشریح چالش‌هایی که پیش روی دانش علوم شناختی قرار دارد گفت: چند سال پیش مطالعه‌ای توسط وزارت علوم کشور آمریکا انجام شد تا دانش‌ها و فناوری‌هایی که حیات بشری را در چند سال آینده تحت تاثیر قرار می‌دهند، مشخص شود؛ بر اساس این مطالعه 4 فناوری بیوتکنولوژی، نانو تکنولوژی، اطلاعات و علوم شناختی حوزه‌هایی هستند که آینده کیفیت و رفاه بشری را تحت تاثیر قرار می دهند.
اختیاری ادامه داد: خوشبختانه علوم شناختی در نقشه علمی کشور در گروه "الف" قرار دارد و اولویت اول کشور است. از این جهت سیاستگذاران کشور هوشمندانه این حوزه را به طور جدی مورد توجه قرار داده و همه این باور را دارند که علوم شناختی حوزه‌ای راهبردی و بنیادین است که باید سرمایه‌گذاری در این عرصه انجام شود.
مدیر گروه آموزش و ترویج و منابع انسانی ستاد علوم شناختی با اشاره به وابسته بودن این حوزه به همکاری‌های بین رشته‌ای افزود: دانش علوم اعصاب، روان‌شناسی، زبان‌شناسی، جامعه شناسی، فلسفه ذهن و مدل‌سازی شناختی از جمله حوزه‌های مختلف دانش است که در تعامل با علوم شناختی فرصتهای ارزشمندی را برای درک بهتر مغز و اتفاقاتی که در داخل آن رخ می‌دهد، ایجاد می‌کنند بنابراین وجود فضای همکاری بین‌رشته‌ای در این حوزه ضروری است.
وی با تاکید براینکه عموم افراد جامعه به جز افراد متخصص می‌توانند در زمره مخاطبین این دانش قرار گیرند افزود: بسیاری از دغدغه‌ها و پرسش‌هایی که در این دانش مطرح است میتواند مورد توجه تک تک افراد جامعه قرار گیرد. به عنوان مثال زمانی که درباره توانمندی‌های انسان در تصمیم گیری و اینکه چطور با استفاده از مجموعه فعالیت‌های مغز تصمیم‌گیری کند، صحبت می‌کنیم غیر از اینکه پیچیدگی‌های جدی در این زمینه بین دانشمندان مطرح است بین مردم عادی جامعه نیز درباره این مسئله سوال‌های جدی وجود دارد.
اختیاری خاطرنشان کرد: اگر در این زمینه، یافته های علمی جدی داشته باشیم علاوه بر تاثیر بر روی فضاهای دانشگاهی بر روی زندگی مردم جامعه نیز تاثیرگذار است. این تاثیرگذاری هم فرصتهای جدی هم تهدیداتی را در کشور ایجاد می‌کند. بنابراین باید مراقب بود، زیرا کوچکترین اشتباهی در این عرصه تاثیرات مخرب برای جامعه در پی دارد.
وی با بیان اینکه بسیاری از فناوری‌های تولید در این حوزه نیازمند تولید با توجه به شرایط بومی کشور هستند ادامه داد: اینگونه نیست که قادر باشیم بسیاری از جنبه‌های فناورانه این حوزه را از خارج وارد کنیم؛ ناگزیر هستیم بسیاری از این فناوری‌ها را یا در کشور تولید کنیم یا اگر مجبور به واردات از سایر کشورها هستیم باید با شرایط خاصی منطبق با شرایط بومی کشور از لحاظ فرهنگی و اعتقادی انطباق داده شود.
مدیر گروه آموزش و ترویج و منابع انسانی ستاد علوم شناختی گفت: این حوزه با پیشرفت‌هایی که در کشورهای مختلف انجام شده تهدیدهای جدی را برای کشورها ایجاد می‌کند؛ فعالیت‌هایی همچون ذهن خوانی یا سوء استفاده برخی کشورها از دستاوردهای این فناوری باعث می‌شود اگر کشور ما دسترسی به این فناوری نداشته باشد از لحاظ استراتژی و راهبردی در آینده با مشکلاتی مواجه شود، بنابراین اگر بخواهیم این تهدیدها بی اثر باشد در این عرصه نیازمند سرمایه‌گذاری بومی و ملی هستیم.
وی یادآور شد: در این حوزه در سال‌های اخیر کاربردهای جدی شناخته شده که باعث می‌شود مردم کشور ما نیز در آینده نزدیک این خدمات را توقع داشته باشند. به عنوان مثال دانش علوم شناختی ارتباطی ایجاد می‌کند تا افرادی که درگیر آلزایمر می‌شوند بخش زیادی از توانایی مغزی خود را بازیابی کنند و اینطور نیست که با صرف هزینه این فناوری‌ها را به کشور وارد کنیم، بلکه باید نمونه ایرانی آن را تولید کنیم. بنابراین نیاز داریم در این عرصه فعالیت های داخلی و ملی انجام دهیم تا پاسخگوی نیاز مردم باشیم.
به گفته وی ستاد توسعه فناوری و علوم شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف رشد این حوزه و ارتقا جایگاه آن در کشور تشکیل شده است، تا با ایجاد فرصتهای مناسب برای محققان ایران در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی جایگاه مناسبی را در دنیا کسب کند.
اختیاری در مورد جایگاه ایران در حوزه علوم شناختی گفت: کشور ما در حوزه علوم شناختی با مرور شش سال فعالیتی که در این زمینه انجام گرفته جایگاه 35 را در دنیا به خود اختصاص داده بود که در حال حاضر و با پیشرفتی که در دو سال اخیر در این حوزه شده به جایگاه 25 دست پیدا کرده‌ایم. البته هنوز با نقطه ایده آل فاصله قابل توجهی داریم. در منطقه نیز بعد از رژیم اشغالگر قدس و ترکیه جایگاه سوم از آن ایران است که امیدواریم در سال‌های آینده با سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام می‌شود در خاورمیانه در جایگاه دوم قرار گیریم.
وی کمبود نیروی انسانی خبره در این زمینه را چالشی جدی برشمرد و گفت: بنابراین درصدد هستیم تا با فعالیت‌هایی که در حال حاضر انجام می‌دهیم شرایط تربیت افراد متخصص این عرصه را مهیا کنیم. همچنین افرادی که در حوزه علوم همسایه هستند به این حوزه مهاجرت کنند. همچنین این حوزه نیازمند همکاری بین رشته‌ای است، بنابراین در تلاش هستیم زمینه‌های این تعامل را در کشور ایجاد کنیم. برای رسیدن به این هدف طرح‌هایی که بین رشته‌های مختلف انجام می‌شود را به طور خاص مورد حمایت قرار می‌دهیم. حتی در این سطح نیازمند همکاری بین بخشی همچون همکاری با وزارت علوم و بهداشت هستیم که این بخش پیچیدگی زیادی دارد.
اختیاری ادامه داد: زیر ساخت‌های آزمایشگاهی به تعداد کافی در کشور وجود ندارد؛ از طرفی تعاملات با سایر کشورها را شروع کردیم تا امکاناتی که در این زمینه نیاز داریم به کشور وارد شود. به عنوان مثال همکاری مشترکی را با برزیلی‌ها آغاز کردیم و نمونه ای از میمون‌های خاص را از این کشور وارد کردیم که مخصوص آزمایشگاه است، تا محققان ما کارهای آزمایشگاهی خود را بر روی این نمونه‌ها انجام دهند. همچنین با کشورهای دیگری همچون کره، ژاپن و آلمان مشغول تعامل هستیم تا ابزارهای تحقیقاتی و تجربیات محققان این کشورها را وارد کنیم.
