اردبیل – دانش‌آموزان پایه نهم اردبیل در حالی بعد از امتحانات خرداد ماه رشته تحصیلی خود را انتخاب خواهند کرد که تب گرایش به رشته تحصیلی تجربی بیش از سال‌های گذشته است.خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- ونوس بهنود: مطابق اعلام آموزش‌وپرورش استان سال گذشته ۱۱ هزار دانش‌آموز اردبیلی در رشته تجربی کنکور دادند. از این میزان تنها دو هزار و ۷۱۹ نفر سد کنکور را شکستند که البته در زمان انتخاب رشته نیز تعدادی دستشان از رشته‌های پزشکی، داروسازی و دندان‌پزشکی کوتاه ماند.تعداد قابل‌توجهی از این دانش‌آموزان دخترانی با آرزوی پزشک شدن هستند. دخترانی که برخی چندین سال است پشت کنکور مانده و نه توان علمی شکستن سد کنکور را دارند و نه توان پاسخگویی به آرزوی والدین خود.در این میان آموزش‌وپرورش استان تلاش کرده در سال‌های بعد هدایت تحصیلی را با مشاوره و به تعبیر والدین با اجبار به سمت رشته‌های دیگر متمایل کند.آشوب انتخاب رشته در حالی به قوت خود باقی است، که دانش‌آموزان با منطقی قابل قبول در آرزوی دکتر شدن انتخاب رشته می‌کنند.
هیچ دکتری بیکار نیست
یکی از دانش‌آموزان اردبیلی به خبرنگار مهر گفت: دائم در مدرسه رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش را توضیح می‌دهند و یا گفته می‌شود که به رشته‌های ریاضی و انسانی برویم.وی افزود: هیچ‌کس دلیل علاقه‌مندی دانش‌آموزان به پزشک شدن را نمی‌داند و وقتی به پزشکان پول خوبی می‌دهند همه دوست دارند آینده شغلی و درآمد خوبی داشته باشند.
دانش‌آموز دیگری به خبرنگار مهر گفت: کسی که حقوق، شیمی، فیزیک، عمران و معماری خوانده، امروز بیکار است و در مدرسه تلاش می‌کنند که همه این رشته‌ها را مطلوب توصیف کنند.
وی تأکید کرد: خواهر من کارشناس ارشد معماری است و هنوز شغل مناسبی ندارد، وقتی شرایط فعلی او را می‌بینم که از رشته‌ای که خوانده پشیمان شده است، تصمیم گرفته‌ام به هر قیمتی پزشک شوم تا مثل همه پزشکان درآمد خوبی داشته باشم.
رشد این استدلال فکری در بین دانش‌آموزان حاصل سیاست‌گذاری‌هایی است که در آن اختیاری نداشته‌اند.
در واقع یکی از اثرات طرح تحول نظام سلامت و حمایت ویژه از پزشکان، افزایش درآمد و به کار گیری تمامی پزشکان حتی پزشکان تازه کار فارغ از اینکه مرد باشند یا زن موجب شده است در استان اردبیل که نرخ بیکاری بیش از میانگین کشوری برآورد می‌شود، گرایش به رشته درآمدزا افزایش یابد.
والدین: آینده شغلی در رشته‌های دیگر قابل‌تصور نیست
مادر یکی از دانش‌آموزان اردبیلی معتقد است علاقه والدین به پزشک شدن فرزند خود صرفاً به خاطر پز دادن و پرستیژ اجتماعی این رشته نیست.
رحیم رستگار افزود: وقتی وضعیت بازار کار سایر رشته‌ها مشاهده می‌شود، والدین فرزند خود را مجبور به تحصیل پزشکی می‌کنند.
به کار گیری تمامی پزشکان حتی پزشکان تازه کار فارغ از اینکه مرد باشند یا زن موجب شده در استان اردبیل که نرخ بیکاری بیش از میانگین کشوری برآورد می‌شود، گرایش به رشته درآمدزا افزایش یابدوی تأکید کرد: بنده دکترای عمرانی در اردبیل می‌شناسم که آخر سر راننده تاکسی شده چرا که خجالت می‌کشد بعد از آن همه تحصیلات باز از پدر خود پول توجیبی بخواهد.
یکی دیگر از والدین معتقد است حتی خود هدایت تحصیلی نیز به بازار کار رشته‌ها تأکید دارد و وقتی بازار کار رشته‌های موجود در دانشگاه‌های اردبیل یا دانشگاه‌هایی که دانش‌آموز اردبیلی می‌تواند شرکت کند، در نهایت در خود اردبیل مطلوب نیست، بیشتر والدین برای فرزند خود به ویژه دختران آرزوی پزشک شدن دارند.
فاطمه علیزاده تصریح کرد: اینکه مدرسه دانش‌آموز را با مشاوره یا هدایت تحصیلی مجبور به انتخاب رشته خاص می‌کند، صحیح نیست و لازم است وضعیت بازار کار بهبود یابد تا دانش‌آموز به عنوان مثال به رشته‌های مهندسی یا علوم انسانی علاقه‌مند شود.
رشته‌های پول‌ساز هنوز به اردبیل نرسیده است
والدین دانش‌آموزان می‌گویند زمانی که فارغ التحصیل رشته دندان‌پزشکی چند ۱۰ برابر یک لیسانس حقوق یا عمران درآمد دارد و از سویی پرستیژ اجتماعی به مراتب بالاتری دارد بی‌شک اغلب دانش‌آموزان و والدین به تجربی گرایش پیدا می‌کنند.
این اظهارات در حالی صحیح به نظر می‌رسد، که تب رشته تجربی به تازگی و در چند سال اخیر بالا گرفته است. در واقع پیش از این گرایش متعادلی به ویژه در بین رشته‌های ریاضی و تجربی مشاهده می‌شد و دانش‌آموزان نیز رضایت بیشتری از انتخاب رشته خود داشتند اما در سال‌های بعد همین دانش‌آموزان به عنوان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در پیدا کردن شغل پایدار دچار مشکل شدند.
رکود بازار اردبیل، نبود واحدهای صنعتی و تولیدی، افزایش جمعیت جویندگان کار و کاهش استخدام‌ها دست به دست هم داد تا مطالعات دیروز در دانشگاه امروز در گوشه ذهن دانش‌آموز خاک بخورد و به هیچ کاری نیاید.
از سویی بازار کار فعلی که درآمد خود را بر روی رشته‌های خاصی متمرکز کرده نیز هنوز برای دانش‌آموزان اردبیلی فرصت و تضمینی فراهم نساخته است.
چندی پیش استاندار اردبیل توجه به رشته‌های درآمدزا از جمله نانو و بیوتکنولوژی و های تک را ضروری عنوان کرد و خواستار سیاست‌گذاری آموزش‌وپرورش برای آشنا شدن دانش‌آموزان با این گروه از مشاغل شد.
اما هنوز رشته‌های مرتبط نه تنها در دانشگاه‌های اردبیل ایجاد نشده بلکه امروز شاهد قهر آموزش عالی با بازار کار هستیم.
شورای آموزش‌وپرورش بدون حضور دانشگاه
معاون متوسطه آموزش‌وپرورش استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: در سال گذشته ۱۹ هزار و ۱۷۴ داوطلب کنکور داشتیم که قبولی آن شش هزار و ۳۴۴ نفر با احتساب ظرفیت دانشگاه پیام نور بود.
علی ورودی تصریح کرد: این در حالی است که تا پایان سال ۹۵ تنها ۱۲۲ رشته در دانشگاه‌های سراسری با دو هزار و ۹۰۴ نفر ظرفیت وجود دارد و از سال ۹۱ تا ۹۵ نه تنها رشته جدید ایجاد نشده و شانس قبولی افزایش نیافته بلکه ظرفیت دانشگاه‌ها ۲۰۰ نفر کاهش یافته است.
وی با تأکید به ضرورت افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها اضافه کرد: به ویژه ایجاد رشته‌هایی که در بازار کار وضعیت اشتغال بهتری دارند، مورد تأکید است اما عملاً به متناسب‌سازی رشته‌ها با وضعیت بازار کار توجه چندانی صورت نمی‌گیرد.
به گفته معاون متوسطه آموزش‌وپرورش استان تعدادی از رشته‌ها سال‌ها است فارغ‌التحصیل می‌دهند اما استقبالی از آن ها در بازار کار نمی‌شود.
ورودی تأکید کرد: وقتی توسعه متوازن مطرح است می‌بایست توسعه متوازن رشته‌های دانشگاهی نیز در دستور کار قرار گیرد و رشته‌های پرطرفدار به جای رشته‌هایی که استقبال نمی‌شود در سرفصل دانشگاه‌ها گنجانده شود.
این تأکیدات البته راه به جایی نبرده و در شورای آموزش‌وپرورش استان حتی دانشگاه‌ها و نمایندگان آن ها حضور ندارند.
بطوریکه از یک سو دانشگاه، از سوی دیگر مدرسه و از جهتی والدین دانش‌آموز را ملزم به انتخاب رشته خاصی می‌کنند و فرجام آن دانشجویانی است که از رشته تحصیلی خود راضی نیستند و برخی همچنان آرزوی پزشک شدن را در سر می‌پرورانند.
صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها و قهر با دانش‌آموز
معاون متوسطه آموزش‌وپرورش استان افزود: زمانی که آموزش‌وپرورش به توسعه متوازن رشته‌ها تأکید دارد اینطور برداشت می‌شود که هدف ما افزایش ظرفیت رشته تجربی بویژه رشته پزشکی است.
به گفته ورودی این در حالی است که خود آموزش‌وپرورش به دنبال متعادل‌سازی سهم دانش‌آموزان در رشته‌های تجربی و به ویژه پزشکی است.
معاون متوسطه آموزش‌وپرورش استان تأکید کرد: طی سال‌های گذشته سهم رشته تجربی از ۵۳ درصد به ۵۱.۵ درصد کاهش یافته و هدف از متعادل‌سازی ایجاد تناسب بین رشته‌های دانشگاهی و نیاز بازار کار است.
ورودی با تأکید به اینکه به دلیل گرایش بیش از حد به رشته‌های تجربی به ویژه پزشکی شانس قبولی داوطلبان استان کاهش یافته است، اضافه کرد: نیازسنجی‌ها نشان می‌دهد رشته‌های متعددی مورد استقبال است اما عملاً ظرفیتی برای آن ها در استان ایجاد نشده است.
وی افزود: از جمله دامپزشکی، پروتز دندان، گفتاردرمانی، کاردرمانی، مهندسی پزشکی، فوریت‌های پزشکی، فیزیوتراپی، مامایی و پرستاری مدنظر داوطلبان است.
معاون متوسطه آموزش‌وپرورش استان تأکید کرد: توسعه متوازن رشته‌ها نمی‌تواند صرفاً در آموزش‌وپرورش محقق شود و لازم است در آموزش عالی نیز توسعه متوازن پیگیری شود.
این اظهارات در حالی است که در یک سال گذشته ایجاد تنها رشته کارشناسی علوم سیاسی در دانشگاه محقق اردبیلی طرح شده است.
در دانشگاه علوم پزشکی استان هنوز ایجاد رشته‌های مورد تقاضا به صورت قطعی اعلام نشده و رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان در پاسخ به درخواست داوطلبان کنکور برای افزایش رشته‌های این دانشگاه به خبرنگار مهر گفت: ایجاد برخی رشته‌ها در دست مطالعه و بررسی و آماده‌سازی زیرساخت‌ها است.
قدرت اخوان اکبری تأکید کرد: از جمله ایجاد رشته‌های فیزیوتراپی، طب سالمندان، بهداشت خانواده، سلامت خانواده و بهداشت روان بررسی می‌شود.
وی متذکر شد: با توجه به اینکه هر یک از رشته‌ها به ملزوماتی نیازمند است، ایجاد آن ها در دست بررسی کارشناسی است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان همچنین به آغاز به کار رشته کارشناسی ارشد اتاق عمل از مهرماه امسال اشاره کرد و گفت: کارشناسی ارشد پرستاری روان نیز در این دانشگاه ایجاد می‌شود.
از سویی رئیس دانشگاه پیام نور استان نیز به خالی بودن نیمی از صندلی‌های این دانشگاه اشاره کرد و افزود: ما ظرفیت ۳۰ هزار دانشجو را داریم اما نیمی از صندلی‌ها خالی است.
گرایش به تجربی همچنان پابرجاست
هیچ یک از فرم‌های اجباری و توصیه‌ای هدایت تحصیلی، نمایشگاه‌های مشاغل و جلسات شورای آموزش‌وپرورش نتوانسته بت دکتر شدن را در ذهن بسیاری از دانش‌آموزان اردبیلی بشکند.
معاون متوسطه آموزش‌وپرورش استان در این خصوص گفت: با وجود اینکه تلاش شده گرایش به تجربی کاهش یابد اما پیش‌بینی می‌شود این گرایش به قوت خود باقی باشد.
به گفته ورودی در سال تحصیلی ۹۴-۹۵، ۵۲.۹۷ درصد دانش‌آموزان و در سال تحصیلی ۹۵-۹۶، ۵۱.۵۹ درصد دانش‌آموزان در رشته تجربی حضور داشتند.
وی افزود: موج گرایش به تجربی می‌بایست مهار شود اما آموزش‌وپرورش به تنهایی قادر به انجام این مهم نیست و ما نیازمند سیاست‌گذاری‌های کلان به ویژه برنامه‌ریزی برای اصلاح رشته‌های دانشگاهی هستیم.
